Współwłasność rzeczy może mieć charakter współwłasności łącznej albo w częściach ułamkowych. Z uwagi na fakt, że współwłasność łączna jest pochodną innego stosunku prawnego (np. małżeńska wspólność majątkowa wynika z więzi małżeńskiej), regulowana jest ona przez przepisy dotyczące stosunku prawnego leżącego u jej źródeł.
Przykładowo wspólność majątkowa pomiędzy małżonkami regulowana jest przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Współwłasność w częściach ułamkowych uregulowana jest przepisami prawa cywilnego. Istotne znaczenie mają kwestie dotyczące rozporządzania całą rzeczą objętą współwłasnością, udziałami w niej oraz decydowanie o istotnych kwestiach oraz sprawach bieżących jej dotyczących.
Rozporządzanie udziałem, rzeczą oraz wykonywanie zarządu
Zgodnie z art. 198 k.c. każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (np. może obciążyć swój udział hipoteką). Należy zauważyć, że w przypadku sprzedaży udziału, pozostali współwłaściciele, co do zasady, nie mają prawa pierwokupu. Prawo takie wynikać może z przepisów szczególnych (np. przepisy dotyczących gospodarstw rolnych) lub być wprowadzone umownie.
Rozporządzenie rzeczą wspólną, zgodnie z art. 199 k.c. wymaga zgody wszystkich współwłaścicieli. Zgodnie z tym przepisem zgoda wszystkich współwłaścicieli wymagana jest także do dokonywania czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu.
Do czynności przekraczających zwykły zarząd zalicza się m.in. zmianę przeznaczenia lub przebudowę pomieszczenia wspólnego, wzniesienie stałego obiektu budowlanego na nieruchomości objętej współwłasnością, nadbudowę kondygnacji nad budynkiem stanowiącym współwłasność, docieplenie budynku, udział w postępowaniu rozgraniczeniowym nieruchomości, obciążanie rzeczy wspólnej czy wycinkę drzew na terenie nieruchomości wspólnej.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/37/t86053.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/kto;moze;nas;reprezentowac;w;postepowaniu;cywilnym,77,0,695117.html) Kto może nas reprezentować w postępowaniu cywilnym?
Przy braku jednomyślności współwłaścicieli, zarówno co do rozporządzenia rzeczą, jak i do dokonania czynności przekraczającej zwykły zarząd, współwłaściciele dysponujący co najmniej połową udziałów mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd. Większość oblicza się według wielkości udziałów, a nie według liczby współwłaścicieli. Sąd wyraża zgodę na dokonanie czynności albo jej odmawia w postępowaniu nieprocesowym. Sąd orzeka biorąc pod uwagę cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli.
Czynnościami zwykłego zarządu (sprawy bieżące związane ze zwykłym używaniem rzeczy i utrzymywaniem jej w stanie niepogorszonym) w świetle orzecznictwa sądowego są m.in. instalowanie kanalizacji sanitarnej, opadowej, wodociągowej na gruncie objętym współwłasnością czy dokonanie podziału rzeczy do korzystania. Zgodnie z art. 201 k.c. do podjęcia czynności zwykłego zarządu wymagana jest zgoda większości współwłaścicieli.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/170/t125354.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/sposoby;zniesienia;wspolwlasnosci;nieruchomosci,254,0,734206.html) Sposoby zniesienia współwłasności nieruchomości
Jeśli zatem 1 współwłaściciel dysponuje więcej niż 50 proc. udziałów to może on decydować w sprawach bieżących dotyczących rzeczy bez względu na pozostałych współwłaścicieli, niezależnie od ich liczby. Należy jednak zwrócić uwagę, że w braku zgody większości współwłaścicieli, zgodnie ze zd. 2 art. 201 k.c. każdy ze współwłaścicieli może zwrócić się do sądu z żądaniem upoważnienia do dokonania czynności zwykłego zarządu.
Gdy zatem współwłaściciel dysponujący większością udziałów nie dokonuje czynności zwykłego zarządu, pozostali mogą skorzystać z tego środka prawnego. Współwłaściciele mniejszościowi chronieni są dodatkowo na podstawie art. 202 k.c., zgodnie z którym jeśli większość postanawia dokonać czynności rażąco sprzecznej z zasadami prawidłowego zarządu, każdy z pozostałych może żądać rozstrzygnięcia przez sąd. Orzeczenie sądu w tej sprawie, uwzględniające żądanie mniejszości będzie polegać na zakazie dokonywania określonej czynności, albo ewentualnie zmodyfikowaniu jej treści. W przypadku niezasadności żądania mniejszości, sąd je oddali.
Należy wskazać, że w przypadku czynności zarządu rzeczą wspólną rozstrzygające znaczenie dla określenia czy mamy do czynienia z czynnością zwykłego zarządu, czy też wykraczająca poza zwykły zarząd mają okoliczności konkretnego przypadku.
| Czytaj w Money.pl | |
|---|---|
| [ ( http://static1.money.pl/i/h/168/t21672.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/nowa;hipoteka;w;miejsce;wygaslej,17,0,768017.html) | Nowa hipoteka w miejsce wygasłej Od 20 lutego właściciel będzie mógł w miejsce wygasłej hipoteki ustanowić nową. |
| [ ( http://static1.money.pl/i/h/228/t45796.jpg ) ] (http://dom.money.pl/wiadomosci/poradniki/artykul/spor;o;granice;-;administracyjne;rozgraniczenie;dzialki,2,0,621826.html) | Spór o granicę - administracyjne rozgraniczenie działki Może go żądać właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości. Zwraca się do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. |
| [ ( http://static1.money.pl/i/h/171/t125355.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/jak;bezpiecznie;kupowac;spolki,26,0,761882.html) | Jak bezpiecznie kupować spółki? Kupując spółkę warto zwrócić uwagę na wiele pułapek, m.in. na jej długi i wierzytelności. |
Autor jest aplikantem radcowskim w Kancelarii BSO Prawo & Podatki we Wrocławiu