Jak uniknąć pułapek prawa autorskiego

Może być też tak, że ktoś prowadzi przeciwko nam bardzo groźną kampanię reklamową, a my nie widzimy, że kampania jest prowadzona z naruszeniem prawa i że możemy się bronić.

Żeby to zilustrować, warto pokazać kilka przykładów. Pierwszy z nich, to umowa o usługę polegającą na założeniu strony internetowej. Zawieramy umowę, zgodnie z którą usługobiorca ma nam założyć stronę, opracować ją plastycznie, a także zrobić zdjęcia wspólników, pracowników, wystroju wnętrz. Nadto znaleźliśmy na stronie właściciela od którego wynajmujemy lokal, piękne zdjęcie tej nieruchomości i zamieszczamy je na stronie, uprzednio przekazując je twórcy strony. I tak mamy kilka problemów do rozwiązania.

Po pierwsze, jeżeli nie zastrzegliśmy sobie, że nabywamy prawa majątkowe autorskie twórcy strony, i że mamy prawo do dokonywania przeróbek na stronie, to za każdą, nawet najmniejszą zmianę, nawet polegającą na aktualizacji niektórych informacji, będziemy musieli płacić, gdyż bez zgody twórcy nie wolno nam dokonywać jakichkolwiek zmian.

Jak chronić znak towarowy w Unii Europejskiej

Po drugie, naruszyliśmy prawa autorskie twórcy zdjęcia, jakim się posłużyliśmy, i w ten sposób narażamy się na roszczenia uprawnionego z tytułu praw autorskich do zdjęcia. Uprawnionym może być zarówno autor fotografii, jak i właściciel strony, z której pobraliśmy zdjęcie, albowiem on w umowie zastrzegł sobie nabycie praw majątkowych do zdjęcia.

Może być też tak, że ktoś nam opracowuje tekst na stronę internetową. Zastrzegamy sobie, że nabywamy prawa autorskie do tekstu w celu zamieszczenia go na stronie. A potem zamieszczamy ten tekst w ulotce reklamującej naszą firmę - i od razu popadamy w konflikt z twórcą tekstu, albowiem nabyliśmy prawa autorskie tylko do jednego pola eksploatacji, jakim jest zamieszczenia tekstu na stronie internetowej. Zamieszczenie tekstu w innym miejscu już wymaga odrębnej zgody autora, chyba że z góry zapisaliśmy wszelkie pola eksploatacji, na jakim chcemy ten tekst wykorzystywać.

Możemy też bardzo łatwo wpaść w pułapkę na skutek nieznajomości prawa przez naszych pracowników. Mogą oni ściągnąć pliki - darmowe! - z Internetu, nie zwróciwszy uwagi na to, że pliki są darmowe, ale wyłącznie wtedy, gdy je ściągamy do użytku prywatnego. Ściągnięcie ich do użytku zawodowego (a jak się znajdują na służbowym komputerze, to jest to użytek zawodowy) stanowi naruszenie prawa autorskiego właściciela programu. Podobnie może być naruszeniem prawa właściciela programu komputerowego przerobienie tego programu bez zapytania go o zgodę.

Warto też zwrócić uwagę na nieco bardziej skomplikowane zagadnienie, jakim jest wytwarzanie etykiet towarów lub też sam kształt tychże towarów, albo ich nazwy, ich skład. Wiele z tych elementów jest chronionych prawami wyłącznymi, lub też tajemnicą przedsiębiorstwa.

Prawo autorskie a prawo pracy

Jest oczywistym dla każdego, że na rynku istnieją pewne trendy w oznaczaniu towarów, że określone grupy towarowe mają etykiety i opakowania w podobnym stylu. Że wiele konkurujących ze sobą produktów nie różni się aż tak bardzo. Niemniej produkty i ich oznaczenia muszą się tak od siebie różnić, żeby przeciętny klient mógł je z łatwością odróżnić. Granica między utrzymaniem oznaczeń w tym samym stylu, a naśladownictwem innych jest niekiedy trudna do zdefiniowania. Dlatego warto przed kampanią reklamową przyjrzeć się temu, co zamierzamy zrobić, a także zastrzec w umowie z twórcą kampanii, że jego propozycje nie mogą naruszać niczyich praw.

Tych kilka przykładów pokazuje, że z prawami autorskimi i innymi prawami niematerialnymi rzeczywiście spotykamy się na co dzień i że chociażby działania promocyjne, jakie podejmuje każda firma, mogą - na skutek braku należytych sformułowań umownych - być co najmniej dużo droższe, aniżeli kalkulowaliśmy od początku.

Warto też mieć w pamięci i to, że naruszenie praw autorskich powoduje, że uprawniony może dochodzić potężnego odszkodowania w procesie cywilnym, ale i może złożyć zawiadomienie do prokuratury, co może skończyć się sprawą karną.

Istnieje szereg ustaw, które chronią prawa wyłączne a ich i nieznajomość może zaszkodzić: temu, kto prawa wyłączne naruszył, i temu, komu naruszono te prawa, a kto nie umie się bronić. Tymi ustawami są np. prawo własności przemysłowej, ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, czy oczywiście ustawa o prawie autorskim i prawach wyłącznych.

Autor jest adwokatem w w Kancelarii Celichowski Szyndler i Partnerzy