Istotną zmianą, która weszła 19 kwietnia jest obowiązek bezpośredniego doręczania pism między profesjonalnymi pełnomocnikami. Obowiązek ten, w podobnym, lecz nie takim samym zakresie, istniał dotychczas wyłącznie w postępowaniu gospodarczym.
Niniejsze opracowanie ma na celu przedstawienie zmian dotyczących trybu doręczeń pism procesowych w postępowaniu cywilnym dokonywanych wzajemnie przez profesjonalnych pełnomocników tj. adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego oraz radcę Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
Nowelizacją z dnia 17 grudnia 2009 roku _ o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw _ (Dz. U. z 2010 roku, nr 7, poz. 45), która weszła w życie w dniu 19.04.2010 roku, zmieniono m.in. przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 roku, nr 43, poz. 296 ze zm.) (dalej jako: _ K.P.C."), określające zasady doręczania pism procesowych przez sąd i profesjonalnych pełnomocników. _
Najistotniejszą dla praktyki procesowej zmianę stanowi wprowadzenie powyższą nowelizacją w art. 132§1 K.P.C. obowiązku bezpośredniego doręczania pism między profesjonalnymi pełnomocnikami. Obowiązek ten, w podobnym, lecz nie takim samym zakresie, istniał dotychczas wyłącznie w postępowaniu gospodarczym. Po nowelizacji strony reprezentowane przez profesjonalnego pełnomocnika, w toku sprawy są zobligowane doręczać sobie nawzajem bezpośrednio odpisy pism procesowych z załącznikami. *Rozszerzono przy tym zakres podmiotowy profesjonalnych pełnomocników, do których odnosi się powyższa zmiana i do zakresu tego należy obecnie, obok występujących już przed nowelizacją: *adwokata i radcy prawnego, również:, rzecznik patentowy oraz radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
Doręczenie adresatowi *może także nastąpić przez wręczenie mu pisma bezpośrednio w sekretariacie sądu. *Zapis ten pozostaje niezmienny od wejścia w życie K.P.C.
Szczególnie istotną zmianą, o ogromnym znaczeniu procesowym dla pełnomocników profesjonalnych jak i ich mocodawców, jest rygor zwrotu pisma procesowego, do którego nie dołączono dowodu doręczenia drugiej stronie albo dowodu wysłania przesyłką poleconą. Należy mieć na uwadze, iż zwrot dokonywany jest obligatoryjnie, bez wzywania do uzupełnienia braków formalnych.
Obowiązek bezpośredniego doręczania odpisów pism pełnomocnikowi strony przeciwnej nie dotyczy zgodnie z art. 132§11 K.P.C., tak samo jak w przypadku obligatoryjnej formy doręczeń w postępowaniu gospodarczym: pozwu wzajemnego, apelacji, skargi kasacyjnej, zażalenia, sprzeciwu od wyroku zaocznego, sprzeciwu od nakazu zapłaty, zarzutów od nakazu zapłaty, wniosku o zabezpieczenie powództwa, skargi o wznowienie postępowania, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i skargi na orzeczenia referendarza sądowego. Pisma te należy złożyć w sądzie z odpisami dla strony przeciwnej. Mimo nieumieszczenia literalnie na liście wyjątków, bezsprzecznie obowiązek ten nie dotyczy również pisma wszczynającego postępowanie w sprawie.
Jest to uzasadnione tym, że brak jest przesłanek wskazujących na możliwość wymagania od pełnomocnika, aby posiadał wiedzę o tym, czy strona przeciwna ma pełnomocnika, czy też będzie występować w sprawie osobiście. Wspomniany przepis dotyczy wyłącznie doręczenia pism w toku sprawy, a więc już po doręczeniu przez sąd odpisu pozwu pozwanemu. Wskazanie przez niektórych komentatorów na pozew jako pismo objęte obowiązkiem bezpośredniego doręczania jego odpisu pełnomocnikowi strony przeciwnej należy uznać za zbyt daleko idącą interpretacje treści ustawy.
Pismem procesowym jest pismo obejmujące wnioski i oświadczenia stron składane poza rozprawą. Pomimo istnienia ustawowego katalogu wyłączeń pism procesowych, określonego w art. 132§11 K.P.C., mogą się jednak pojawić wątpliwości interpretacyjne odnośnie pism nie wymienionych wyraźnie w tym katalogu, a treściowo nie zawierających oświadczeń materialnoprawnych, zarzutów i wniosków wpływających na prawa, obowiązki czy sferę interesu prawnego przeciwnej strony postępowania.
Dla wyjaśnienia wątpliwości interpretacyjnych przydatna może być uchwała Sądu Najwyższego z 27.10.2005 r., III CZP 65/05 odnoszącą się do wykładni art. 4799 § 1 K.P.C. Sąd Najwyższy w stwierdził,_ że _ profesjonalny pełnomocnik reprezentujący stronę w sprawie gospodarczej nie ma obowiązku przesyłania stronie przeciwnej, nie tylko pism wymienionych w art. 4799 § 2 KPC, ale również innych pism, których treść nie ma bezpośredniego znaczenia dla drugiej strony postępowania. Z uwagi na cel doręczeń pismem takim jest m.in. wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku _. _
_ [
Doręczanie pism procesowych w postępowaniu cywilnym ]( http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/doreczanie;pism;procesowych;w;postepowaniu;cywilnym,8,0,640776.html ) _Pierwszorzędnym uzasadnieniem dla takiej wykładni jest wskazanie, iż w praktyce sądowej uznaje się, że wniosek tego rodzaju nie dotyczy bezpośrednio interesów drugiej strony, ponieważ zawiera żądanie skierowane wyłącznie do sądu. W uzasadnieniu uchwały podkreślono również, że ze względu zaś na cel doręczeń, którym jest przyśpieszenie postępowania, druga strona powinna otrzymywać od przeciwnika tylko te pisma, których treść ma dla niej bezpośrednie znaczenie. Nie będą więc takimi pismami wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, ani o sporządzenie uzasadnienia wyroku.
Ponadto powyższa argumentacja znajduje swoje uzupełnienie we wskazaniu na istnienie pism składanych przez strony do akt sprawy, a niebędących pismami procesowymi, takich jak wnioski, oświadczenia, uzupełnienia i sprostowania wniosków i oświadczeń składane w załączniku do protokołu w określonym terminie na żądanie przewodniczącego zgodnie z art. 161 K.P.C. Nie można również zapomnieć o wnioskach płynących z wykładni art. 128 § 1 K.P.C., który stanowi, że do pisma procesowego należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych. Kluczowe w niniejszym przepisie jest wyrażenie "dla doręczenia wskazujące na to, że pismo procesowe powinno być składane wraz z jego odpisami tylko wtedy, gdy będzie podlegać doręczeniu przeciwnikowi procesowemu, a więc przepis nie odnosi się do każdego rodzaju pisma składanego poza rozprawą.
Analizując kwestię zwrotu pism procesowych obciążonych brakiem dołączenia dowodu ich wysłania pełnomocnikowi strony przeciwnej, można ogólnie wskazać również na powodującą wątpliwości interpretacyjne sytuację wystąpienia po stronie przeciwnej postępowania instytucji współuczestnictwa procesowego.
Najbliższe miesiące pokażą jak będzie się kształtować praktyka sądowa w sytuacji braku dołączenia dowodu doręczenia lub wysłania odpisu pisma pełnomocnikowi strony przeciwnej, gdy jeden ze współuczestników jest reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, a drugi nie, bądź gdy każdy ze współuczestników jest reprezentowany przez osobnego pełnomocnika, a brak jest załączonego do kierowanego do sądu pisma dowodu wysłania pisma jednemu z nich.
Powyżej opisane zmiany mają na celu odciążenie sekretariatów sądowych z konieczności doręczania pism procesowych pełnomocnikom stron i poprawienie ekonomiki procesu, jednak mają zastosowanie jedynie do spraw wszczętych po dniu 18 kwietnia 2010 r. Natomiast w sprawach wszczętych przed dniem 19 kwietnia 2010 roku do czasu zakończenia postępowania w danej instancji stosuje się dotychczas obowiązujące przepisy K.P.C. o doręczeniach.
Autor jest radcą prawnym z Kancelarii K&L Legal Żurek i Spółka Sp.k.