Pomoc z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych przydzielana jest w zależności od sytuacji materialnej pracownika. Ustalając ją pracodawca może zażądać danych o zarobkach współmałżonka.
Fundusz świadczeń socjalnych tworzony jest przez pracodawcę w celu zaspokajania potrzeb kulturalno-oświatowych, sportowo-rekreacyjnych pracownikom i ich rodzinom oraz udzielania pomocy socjalnej najbardziej potrzebującym pracownikom.
Nie wolno dawać "po równo"
Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu powinna być uzależniona od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z tego funduszu. Kryterium socjalne przyznawania świadczeń z funduszu wskazuje, iż wykluczone jest przyznawanie ulgowych usług i świadczeń z Funduszu wszystkim zatrudnionym osobom w tej samej wysokości, według zasady ,,każdemu po równo".
Zasady i warunki korzystania przez pracowników i inne uprawnione osoby z usług i świadczeń finansowanych z funduszu socjalnego, jak też zasady przeznaczania środków z funduszu socjalnego na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa regulamin.
Regulamin ustalany jest przez pracodawcę ze związkami zawodowymi działającymi w zakładzie pracy, bądź w razie braku organizacji związkowej- z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
Na sytuację materialną mają wpływ zarobki członków rodziny
Z uwagi na to, iż przyznawanie świadczeń socjalnych oraz ich wysokość uzależnia się od spełniania przez osobę uprawnioną kryteriów socjalnych, z których najważniejszym jest sytuacja materialna, w regulaminie socjalnym pracodawcy powinny być określone zasady dokumentowania sytuacji materialnej, rodzinnej i życiowej pracowników.
Przepisy prawa pracy nie określają, w jaki sposób należy dokumentować taką sytuację pracownika. Najczęściej jednak wymaga się złożenia przez pracownika oświadczenia o sytuacji dochodowej członków jego rodziny. Zdarza się, iż oświadczenie pracownika w tym zakresie powinno być uzupełnione o zaświadczenie o zarobkach współmałżonka bądź osób z nim mieszkających.
Wynika to z faktu, iż o sytuacji materialnej pracownika decydują nie tylko jego zarobki w firmie, ale także sytuacja dochodowa osób, które wraz z pracownikiem prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.
Mąż za granicą bez "taryfy ulgowej"
Ponieważ jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest równouprawnienie pracowników, zasady ustalania sytuacji materialnej życiowej pracowników powinny być jednakowe dla wszystkich. Dlatego też nie powinny być różnicowane zasady dokumentowania sytuacji rodzinno-materialnej pracownika w zależności od tego, czy jego współmałżonek nie pracuje, czy też pracuje i gdzie.
Nieuzasadnione jest również różnicowanie wymaganych od pracowników dokumentów dot. zatrudnienia i wynagradzania ich współmałżonków od tego czy pracują w Polsce, czy za granicą.
Skoro od czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej podejmowanie zatrudnienia za granicą stało się powszechne, współpraca międzynarodowa rozwija się coraz bardziej i nie stanowi znacznego problemu uzyskanie zaświadczenia o zarobkach u pracodawcy zagranicznego, brak jest podstaw do innego ,,ulgowego" traktowania pracowników, których członkowie rodziny świadczą pracę za granicą.
Autorka jest radcą prawnym i wspólnikiem BSO Prawo & Podatki - Bramorski Szermach Okorowska Kancelaria Prawna sp.k.