*Zakładając rachunek w banku niejednokrotnie pracownik kseruje nasz dowód osobisty. Czy faktycznie ma do tego prawo? *
Przepisy Prawa bankowego, choć nie odnoszą się wprost do takiej sytuacji i nie stwierdzają wyraźnie i bezpośrednio, że bank jest uprawniony, a jego potencjalny klient zobowiązany do okazania dokumentu tożsamości, to jednak dostarczają bankom narzędzi do stawiania przyszłym klientom takich wymagań.
W szczególności uprawnienia banków w tym zakresie wynikają z przepisu art. 112b Prawa bankowego, zgodnie z którym _ Banki mogą przetwarzać dla celów prowadzonej działalności bankowej informacje zawarte w dokumentach tożsamości osób fizycznych. _ Cytowany przepis uprawnia więc banki do pozyskiwania i przetwarzania wszelkich danych zawartych w dowodach tożsamości osób fizycznych.
Taką możliwość daje także ustawa o ochronie danych osobowych mocą przepisu art. 23 ust. 1 pkt 2, pkt 4 oraz pkt 5. Zgodnie z nim przetwarzanie danych osobowych jest dopuszczalne (między innymi) wtedy gdy:
- jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa (pkt. 2),
- jest to niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego (pkt.4),
- jest to niezbędne dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez administratorów danych albo odbiorców danych, a przetwarzanie nie narusza praw i wolności osoby, której dane dotyczą (pkt. 5).
ZOBACZ TAKŻE:
Jak słusznie podnoszą przedstawiciele doktryny Prawa bankowego, przyznanie bankom uprawnienia do żądania okazania dowodu tożsamości przez klienta, w tym skopiowania dowodu przez pracownika banku, jest niezbędne dla wypełniania przez banki zadań administratora danych osobowych i nie powinno być traktowane jako działanie, które narusza prawa i wolności osoby, której dane dotyczą.
W praktyce bankowej, przyznanie takiego uprawnienia wydaje się konieczne z punktu widzenia potrzeb związanych z zawarciem i wykonywaniem umów o świadczenie usług bankowych (_ por. Prawo bankowe. Komentarz. Leszek Mazur _). Samo zaś kopiowanie dowodu tożsamości jest jedynie czynnością techniczną umożliwiającą bankom podejmowanie działań, do których zostały powołane.
Dopuszczalność żądania przez banki przedstawienia przez przyszłego klienta dowodu osobistego w celu jego skopiowania potwierdza również orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego. W wyroku z dnia 7 listopada 2003 roku (sygn. akt II SA 1432/02) NSA , rozstrzygając zagadnienie analogiczne powołał się właśnie na art. 23 ust.2 pkt. 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podkreślając, że działanie banku (polegające na kopiowaniu dowodu osobistego) uzasadnia cel, jakim jest zachowanie bezpieczeństwa obrotu finansowego (między innymi poprzez zapobieganie wyłudzaniu kredytów, czy tzw. praniu brudnych pieniędzy).
W tym samym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny słusznie zauważył, że _ ustawa o ochronie danych osobowych nie zajmuje się określeniem technik gromadzenia danych osobowych, lecz zakresem ich przetwarzania obejmującym pozyskiwanie danych. _
W konsekwencji więc taka forma pozyskiwania danych osobowych, jak kserowanie dowodu tożsamości, w ocenie Sądu wydaje się w pełni dopuszczalna.
Podobne stanowisko zostało wyrażone w orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 grudnia 2001 roku (sygn. akt II 2869/200). Sąd jednoznacznie wskazał, że _ w wypadku umów o istotnym znaczeniu gospodarczym lub społecznym bezpieczeństwo obrotu prawnego wymaga dokładnej identyfikacji stron zawierających umowę i może uzasadniać gromadzenie przez nie danych osobowych w zakresie gwarantującym należyte wywiązanie się ze zobowiązania _, w tym celu zaś dopuszczalne jest kserowanie danych z dowodu osobistego.
Należy również pamiętać, że pozyskiwanie danych osobowych poprzez kserowanie dowodu osobowego służy przed wszystkim bezpieczeństwu środków klienta ulokowanych w banku i zapobieganiu działaniom na jego szkodę.
Autorka jest radcą prawnym, wspólnikiem wkancelarii Wojciechowska-Szac & Kotarba